تحلیل تطبیقی کاربری‌های اوقات فراغت مناطق شهرداری شهر اصفهان در دورة 1385 – 1375

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه خوارزمی

2 دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه خوارزمی

چکیده

 
شناخت و تحلیل فضایی کاربری اراضی مناطق شهری و کاهش نابرابری­های ناشی از ناموزنی و  قطبی شدن آن­ها در مناطق شهری زیربنای برنامه­ریزی است. این پژوهش به بررسی و تحلیل فضایی کاربری­های اوقات فراغت در مناطق 10 گانه شهرداری اصفهان پرداخته است. در این پژوهش کاربری اوقات فراغت شامل: کاربری­های فرهنگی، مذهبی، جهانگردی و پذیرایی، ورزشی، تفریحی، پارک و فضای سبز است. تغییر الگوی زندگی، احساس نیاز به اوقات فراغت در ساکنان شهر­ها را روز به روز افزایش داده است. اهداف این پژوهش، میزان برخورداری مناطق شهر اصفهان ازکاربری­ اوقات فراغت و مقایسة تطبیقی این کاربری­هادر سال­های 1375 تا 1385 است. روش پژوهش، توصیفی- تحلیلی بااستفاده از مدل­های توسعۀ اوقات فراغت (LDI) و ضریب تغییر پذیری ویلیامسون (CV) است. نتایج حاصل توسط مدل (LDI) مشخّص می­سازد که در سال 1375 منطقة 6 با امتیاز 74/0 رتبة اول، منطقة 8  با امتیازی در حدود 38/0 در رتبة دوم و منطقة 3 با امتیاز 23/0 در رتبة سوم قرار گرفته­اند و مناطق 1، 4 و 5 به ترتیب در پایین­ترین رتبه قرار دارند. بر مبنای محاسبات شاخص ترکیبی توسعة گردشگری در سال 1385، در میان مناطق شهر اصفهان، منطقة 3 با امتیاز 80/0 رتبة اول، منطقة 4  با امتیازی در حدود 73/0 در رتبة دوم و منطقة 6 با امتیاز 58/0 در رتبة سوم قرار گرفته­اند. و مناطق 10، 8 و 2 به ترتیب در پایین­ترین رتبه در سال 1385 قرار دارند. در نهایت توزیع کاربری­های اوقات فراغت شهر اصفهان در مناطق و طی زمان در حال تغییرات ناموزونی است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A comparative analysis of land use for leisure purposes in the districts of Esfahan city inthe 1996-2006 period

نویسندگان [English]

  • A. Shamaei 1
  • R. Vaisi 2
  • S. Ahmadi 2
1
2
چکیده [English]

Due to everyday need of entertainment in today's cities,the changein work patterns and life styleis growing. On the other hand, restoration and preservation of the vitality and dynamism of cities and urban environments requires the presence of both urban spaces, inhabitants, and their social interactions with one another. This study aims to find the indexes of extension of city districts as compared to that of leisure uses during 1996 to 2006. A cross-sectional method is usedalong with quantitative models including Leisure Development composite index (LDI) and Williamson coefficient of variation (CV). The results based on the model (LDI) in 1996 marks the sixth district with a score of 0.74 as the first-rank place, district 8 with a score of 0.38 in the second rank, and district 3 with a score of 0.23 as the third-rank pace in the city.Districts 1, 4 and 5 are descendently rated. Based on a combination of measures to develop tourism in 2006, the city district 3 with a score of 0.80 was in the first place, district 4 with a score of 0.73 in the second place, and district 6 with a score of 0.58 in the third rank.Districts 10, 8 and 2were ordered descendently.The distribution of the indices related to the leisure areas in the city in 2006, using the Williamson model, reveals unequal access to recreational areas by the residence of the city.

کلیدواژه‌ها [English]

  • : Comparative method
  • Recreation
  • District 10 in Isfahan municipality
  • Human development index

مراجع

باستیه، ژان، برنارد درز، (1377)، شهر. مترجم علی اشرفی، انتشارات دانشگاه هنر، تهران.     
توسّلی، غلامعباس، (1373)، جامعه­شناسی شهری. انتشارات دانشگاه پیام نور.
رهنمایی، محمّدتقی، (1369)، مجموعه مباحث و روش­های شهرسازی. (جغرافیا) مرکز مطالعات و تحقیقات معماری و شهرسازی ایران، تهران.
زنگی آبادی، علی، زهرا اسماعیلیان، (1382)، تحلیل ساختار فضایی متروپلیتن های ایران نمونه: بازتاب تفکر پوزیتیویسم بر مادرشهر تبریز. مجلة علوم انسانی دانشگاه اصفهان، شمارة 15، اصفهان.
زیاری، کرامت الله، (1388)،  اصول و روش­های برنامه­ریزی منطقه­ای. چاپ هشتم، انتشارات دانشگاه تهران، تهران.
سازمان مسکن و شهرسازی استان اصفهان، (1375)، طرح تفصیلی شهر اصفهان. مهندسین مشاور نقش جهان پارس.
سازمان مسکن و شهرسازی استان اصفهان، (1385)، طرح بازنگری شهر اصفهان. مهندسین مشاور نقش جهان پارس.
 سعیدنیا، احمد، (1382 )کتاب سبز راهنمای شهرداری­ها، جلد دوم کاربری زمین شهری شف انتشارات سازمان شهرداری­های کشور، تهران.
سعیدی رضوانی، نوید، پیروز سینیچی، (1386)، مشهد و اوقات فراغت (لزوم توجّه به مفهوم شهر 24 ساعته). فصلنامة جستارهای شهرسازی، شماره 22و 23.
شفقی، سیروس، (1381)، جغرافیای اصفهان ویرایش دوم، چاپ اول، انتشارات دانشگاه اصفهان.
شماعی، علی، احمد پوراحمد، (1392)، بهسازی و نوسازی شهری از دیدگاه علم جغرافیا، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ پنجم.
دبیرخانه شورایعالی شهرسازی و معماری ایران، (1389)، آخرین استانداردهای سرانه‌های شهری، نامه شماره 17970/310/300 مورخ 26/3/1389، مصوبة مورخ 10/4/1389.
ضرّابی، اصغر، جمال محمدی، علی اصغر عبدالهی، (1388)، بررسی و ارزیابی کاربری اراضی مناطق چهارده­گانة شهر اصفهان با استفاده از روش مقایسه­ای و مدل  LQiبا استفاده از نرم­افزار GIS،نشریة تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، ج10، شمارة13.
فرمند، رضا، امیرهوشنگ شهیدی، (1372)، شاخص­های کالبدی و طرح­ریزی سرزمینی». مجلة آبادی، سال،1شمارة 3، تهران.
فلاحت، محمّد صادق، مریم کلامی، (1387)، تأثیر فضاهای باز شهری بر کیفیت گذران اوقات فراغت شهروندان. فصلنامة مدیریّت شهری، شمارة 22.
فیّضی، حسین، فروغ السّادات عریضی، (1384)، بررسی میزان و نحوة گذراندن اوقات فراغت دانش­آموزان دورة راهنمایی و متوسّطة شهرستان گلپایگان در سال تحصیلی 82-83. فصلنامة آموزه، شمارة 25.
کوکبی، افشین، (1385)، تحوّل در مفهوم و پارادایم برنامه­ریزی کاربری زمین. نشریة جستارهای شهرسازی، شمارة 15 و 16، دانشگاه تهران، تهران.
کوهستانی، حسینعلی، (1378)، پژوهشی در اوقات فراغت و راه­های بهره­وری از آن، انتشارات تیهو، مشهد.
استانداری اصفهان، (1365)، سالنامه آماری استان اصفهان.
 استانداری اصفهان، (1375)، سالنامه آماری استان اصفهان.
استانداری اصفهان، (1385)، سالنامه آماری استان اصفهان.
معدن­کن، ایراندخت، (1369)، نقش ورزش در جلوگیری از انحرافات اخلاقی جوانان، انتشارات سازمان برنامه و بودجه، تهران.
ملکی، سعید، (1390)، سنجش توسعة­ پایدار در نواحی­ شهری با استفاده از تکنیک­های برنامه­ریزی (نمونة موردی: شهرایلام). جغرافیا و توسعة شمارة 21، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان.
موسوی، میرنجف، حسن حکمت­نیا، (1385)، کاربرد مدل در جغرافیا با تأکید بر برنامه­ریزی شهری و ناحیه­ای، نشر علم نوین.
وارثی، حمیدرضا، علی قائد رحمتی ایمان باستانی­فر، (1387)، بررسی اثرات توزیع خدمات شهری در عدم تعادل فضایی جمعیّت، مورد: مناطق شهر اصفهان. مجلة جغرافیا و توسعه، شمارة 11، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان.
Akhavan Kazemi, B. (2002). Justice in Islam's Political System, Cultural Institue of Contemporary Science and Thought Press.
Barker, R. G. (1992). Ecological Psychology, Stanford Ca: Stanford university press.
Bowen, William M. (2001). Environmental JUSTICE Through Research- Based Decision, Garland Publishing, N. Y. U. S. A.
Cooper, C. Fletcher, J., Gilbert, D., and Wanhill, S. (2000). Tourism principles & practice, longman.
Harvey, D. (1997). Social justice and city, translated by FarrokhHesamiayan & Others, Tehran, Processing and urban planning, p.43.
Kalantari, Kh. (1998). Identification of Backward Region in Iran, GeoraphicalResearch Quarterly, No .48: Mashhad.
Kate c. Mclean, Monesha Pasupathi, jennefer L. Pals (2007). Selves Creating Stories Creating Selves: A Process Model of self- Development, Personalety and social psuchology review.pp 262- 278.
Neumayer, E. (2001). Analysis the Human Development Index and Sustainability: A Constructive Proposal. Journal of Ecological Economics, N 39.
Scottish, R. (1987). information natural heritage trends, London.
Piran, P. (2001). Hut Communities, Phenomenon Higher than Informal Settlement, Municipalities Monthly Journal, 3(30), 33.
Thomson, E. P. (1976). time, work discipline and industrial capitalism. Humanities, past & present.
Torkidsen, G. (2005). leisure and recreation management, 5 editions, illustrated, routledge, New York.
 
 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار