بررسی پالئوکلیمای حوضه آبخیز جاجرود به کمک شواهد یخچالی

نویسنده

استادیار مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی، اصفهان،

چکیده


 
اقلیم با تغییرات تناوبی خود طی دوره کواترنر، منشا تحولات بسیاری در فرم­های اراضی و شکل­گیری تمدن‌های بشری بوده است؛ لذا در این مطالعه در صدد ترسیم شرایط اقلیمی حاکم بر حوضه جاجرود در کواترنر پایانی با بهره­گیری از شواهد ژئومورفیک هستیم. بدین منظور آثار و شواهد یخچالی بجا مانده از دوره­های یخچالی در ارتفاعات حوضه جاجرود، به کمک نقشه­های توپوگرافی، تصاویر ماهواره­ای و بازدید­های میدانی ردیابی گردید. این شواهد به صورت 440 سیرک در ارتفاعات شمالی حوضه، با حداقل ارتفاع 2500 متر و حداکثر 4300 متر شناسایی شد. به کمک روش رایت و موقعیت ارتفاعی سیرک­ها، خط برف 3000 متر برای حوضه تعیین گردید. نقشه­های همدما و همباران حوضه در شرایط کنونی و در کواترنر پایانی، به کمک آمار ایستگاه­های سینوپتیک، رابطه سنجی بین دما، بارش، ارتفاع و همچنین با در نظر گرفتن ارتفاع خط برف، ترسیم گردید. نتایج حاکی از افزایش 4/4 درجه­ای دما و کاهش 5/151 میلیمتری بارش حال حاضر نسبت به گذشته است. وجود پادگانه­های رودخانه­ای رودخانه­های جاجرود و کرج، مخروط افکنه­های گسترده در دامنه­های جنوبی البرز، وجود آثار دریاچه­ها و چاله­های بجا مانده از گذشته و موقعیت تمدن­ها و کانون­های مدنی شکل گرفته در حوضه موید این تغییرات اقلیمی هستند.
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Investigation of Paleoclimatology of Jajrood Basin in Iran by Glacial Evidence

نویسنده [English]

  • SAYED MORTEZA ABTAHI
چکیده [English]

Periodicity of climate change during the Quaternary period has been the origin of many land forms and the formation of human civilizations. In this study, we seek to utilize this relationship and geomorphological evidence to delineate the climatic conditions of Jajrood basin in the final Quaternary.To do this,  the glacial evidence remaining high in the area was traced up using  Jajrood topographic maps, satellite images, and field visits. The evidence was found in the northern highlands across 440 cirques with a minimum and a maximum altitude of 2500 meters and 4300 meters respectively. Using the Wright method   and the altitudinal position of the cirques, a snow line of 3000 meters was found for the basin. Also, temperature and precipitation maps of the basin were provided in the current situation and the late Quaternary by synoptic stations statistics, regression between temperature, precipitation and altitude, and by taking into account the height of the snow line. The results indicate an increase of 4.4 degrees in the temperature and 151.5 mm in the precipitation as compared to the past.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Quaternary
  • Glacial periods
  • Climatic changes
  • Residential areas
  • Wright method