راهبرد توسعه گردشگری پایدار در شهر نی‌ریز با استفاده از تحلیل استراتژیک SOAR

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیئت علمی دانشگاه یزد

2 کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه یزد، ایران

3 کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه یزد، ایران

10.29252/grd.2018.1237

چکیده

     امروزه تجربه نشان داده است هر کجا گردشگری به طور اتفاقی و بدون برنامه­ریزی و استراتژی مشخص توسعه یابد، مشکلات زیست محیطی و اجتماعی متعددی به وجود می­آورد و در دراز مدت مشکلات گردشگری بیشتر از فواید آن می­شود، بدین ترتیب جهت کاهش ابعاد منفی و اثرات مخرب توسعه گردشگری در جوامع میزبان، در چند دهه اخیر مفهوم گردشگری پایدار مطرح گردیده­است. پژوهش حاضر نیز با هدف امکان­سنجی توسعه گردشگری پایدار در شهر نی­ریز انجام گرفته است. روش پژوهش مبتنی بر رویکردهای توصیفی –تحلیلی که با پیمایش میدانی جهت تکمیل پرسش­نامه­ها همراه شده است. داده­های مورد نیاز با استفاده از مطالعات کتابخانه­ای – اسنادی و بررسی­های میدانی با کمک ابزار پرسشنامه گردآوری شده است. روش نمونه­گیری نیز تصادفی ساده است که تعداد 382 پرسشنامه از این طریق توزیع گردیده است. نهایتاً پس از گردآوری داده­ها با استفاده از روش تحلیل استراتژیک SOAR و آزمون­های آماری به تجزیه و تحلیل داده­ها پرداخته شده است. نتایج حاصل از تحلیل استراتژیک SOAR نشان می­دهد که شهر نی­ریز از نقاط قوت و فرصت بی شمار در زمینه توسعه گردشگری پایدار برخوردار است که در صورت توسعه این صنعت، نتایجی همچون کاهش نرخ بیکاری، افزایش مراکز خدماتی و پذیرایی، کاهش هزینه اقامت گردشگران، افزایش سرانه فضای تفریحی را به دنبال خواهد داشت و از طرفی نتایج حاصل از آزمون تی تک نمونه­ای نشان می­دهد که به جهت شاخص­های پایداری گردشگری، شهر نی­ریز در سطح معناداری 000/0 فقط در دو بعد اقتصادی با میانگین 64/35 و بعد محیطی – کالبدی با میانگین 64/30 توانسته به سطح مورد انتظار از پایداری برسد، ولی در دو بعد دیگر پایداری یعنی اجتماعی– فرهنگی با میانگین 66/20 و نهادی با میانگین 37/9 نتوانسته به سطح پایداری مطلوب برسد که در ادامه پژوهش پیشنهاداتی جهت تقویت گردشگری پایدار در این شهر ارائه شده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A sustainable tourism development strategy in the city of Neyriz using strategic SOAR analysis

نویسندگان [English]

  • Mohammad Hossein Saraei 1
  • Mahboobeh Nouri 2
  • Zahra Asiabani 3
1 Yazd university
2 Master of Geography and Urban Planning Yazd University, Iran
3 Master of Geography and Urban Planning , Yazd University, Iran
چکیده [English]

Nowadays, as experience has shown, wherever tourism is developed incidentally or without any specific planning and strategy, it creates many environmental and social problems. In such a case, in the long run, tourism problems would be more than its benefits. Reduction of the negative or destructive effects of tourism in host societies has been a concern to pave the way for sustainable tourism in recent decades. The present study was conducted to aim at the feasibility of sustainable tourism development in the city of Neyriz. The research methodology was based on a descriptive-analytic approach accompanied by field research through questionnaires. The data were collected using library-documentary studies as well as field studies. The sampling method was a simple random sampling one, and 382 questionnaires were distributed. Finally, the data were analyzed using SOAR analysis and statistical tests. The results of the research show that the city of Neyriz has many strengths and opportunities for sustainable tourism development. It was also found that the development of this industry can lead to reduction of unemployment, increase of services and catering centers, reduction of tourists’ cost of stay, and increase of per capita recreation space.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sustainable tourism
  • Strategic planning
  • SOAR analysis
  • Neyriz
ابراهیمی دهکردی، امین، (1392)، نقش عوامل فرهنگی، مذهبی و اکوتوریستی در توسعه گردشگری ابرکوه، فصلنامه جغرافیایی فضای گردشگری، دوره 3، شماره 9، صص 16-1.
ادیبی­فتح، طاهر، زینب رعدی، کیوان جمالی و مهدی کلهر، (1396)، ارائه راهبرد توسعه گردشگری شهری با استفاده از مدل SOAR ( نمونه موردی:شهرستان آستارا(کنکره ملی مدیریت و برنامه ریزی شهری نوین، تهران، دانشگاه تهران، 2 شهریور.
اسماعیل­زاده، حسن، مظفر صرافی و جمیله توکلی نیا، (1390)، تحلیلی بر رویکرد گردشگری در اجتماعات محلی، مجله علوم محیطی، سال نهم، شماره 2، صص 142-119.
رکن­الدین افتخاری، عبدالرضا، داوود مهدوی و مهدی پورطاهری، (1389)، فرآیند بومی سازی شاخص­های توسعه پایدار گردشگری روستایی در ایران، پژوهش های روستایی، شماره 4، صص 42-1.
الوانی، مهدی، (1391)، مدیریت عمومی، تهران، نشر نی.
بیگی فیروزی، الله یار، (1390)، تدوین استراتژی توسعه صنعت گردشگری استان لرستان بر اساس تحلیل SWOT و فرآیند تحلیل شبکه ای (ANP). پایان نامه کارشناسی ارشد مدیریت بازرگانی (مدیریت تحول)، دانشکده مدیریت و اقتصاد، دانشگاه سیستان و بلوچستان.
پوراحمد، احمد، مهناز حسینی­سیا­ه گلی و امین صفدری مولان، ( 1395)، ارزیابی شاخص­های توسعه پایداری گردشگری در جوامع میزبان (نمونه: شهر ساری)، مجله آمایش جغرافیایی فضا، سال ششم، شماره مسلسل 21، صص، 172-159.
پوراحمد، احمد، علی حسینی، حسن اروجی و محمد علیزاده، (1392)، اولویت سنجش راهبردهای توسعه گردشگری فرهنگی در منطقه الموت قزوین، پژوهش­های جغرافیای انسانی، دوره 45، شماره 3، صص 1-17.
تقوایی، مسعود و حسین کیومرثی، (1392)، شناسایی و تحلیل قابلیت‌های اکوتوریسمی دریاچه کافتر به روش sowt، جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، سال 17، صص، 71-47.
خاکساری، علی ومریم عباسی، (1392)، شناسایی پتانسیل­های گردشگری کوهرنگ و ارائه راهکارهای مناسب جهت توسعه گردشگری منطقه، مجله اطلاعات جغرافیایی (سپهر)، شماره 88، صص 114-106.
خاوریان گرمسیر، امیرضا، ژاکلین استاورس و مهدی علیان، (1392)، برنامه­ریزی راهبردی توسعه گردشگری شهری با استفاده از مدل استراتژیک SOAR (نمونه موردی: شهر تفت)، برنامه­ریزی و آمایش فضا، دوره 17، شماره 3، صص 127-143.
راشدی، سمیه، صدیقه نخعی عبدل آبادی و مهدی جدید الاسلامی، (1395)، برنامه‌ریزی راهبردی توسعه گردشگری پایدار شهری با استفاده از مدل استراتژیک SOAR (مطالعه موردی: شهر گرگان)، سومین کنفرانس علمی پژوهشی افق­های نوین در علوم جغرافیایی و برنامه­ریزی، معماری و شهرسازی ایران، تهران، انجمن توسعه و ترویج علوم و فنون بنیادین.
رامشت، محمدحسین و مریم فیض­الهی، (۱۳۹۲)، اولویت­گذاری و رتبه­بندی کانون­های گردشگری دشت ابراهیم یزد، مجله پژوهش­های برنامه­ریزی فضایی، سال سوم، شماره 9، صص ۱-۱۸.
زاهدی، شمس السادات، (1385)، گردشگری و توسعه پایدار: ضرورت جار­ی سازی حفاظت محیطی در سیاست­های توسعه گردشگری، مطالعات مدیریت گردشگری، دوره 4، شماره 11 و 12 صص 1-22.
شاطریان، محسن، یونس غلامی و محمد میرمحمدی، (1396)، ارزیابی شاخص­های توسعه گردشگری پایدار شهری (مطالعه موردی: شهر کاشان)، نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، دوره 17، شماره 64، صص 196-214.
صنایع­گلدوز، ساناز و مجید مخدوم، (1388)، برآورد ظرفیت برد اجتماعی – روانی گردشگری در مکان­های مقدس و پر انرژی (مطالعه موردی: تخت سلیمان ایران)، محیط شناسی، دوره 35، شماره 50، صص 37-44.
ضیایی، محمود، علی اکبر امین­بیدختی و فاطمه قربانی، (1392)، ارزیابی ظرفیت جامعه محلی برای توسعه پایدار گردشگری، مطالعات مدیریت گردشگری، سال هشتم، شماره 24، صص 88-59.
ضیایی، محمود و دیاکو عباسی، (1397)، چالش­ها و رویکردهای توسعه گردشگری پایدار: از نظریه تا عمل، برنامه­ریزی و توسعه گردشگری، شماره 24، صص 8-37.
فیروزی، محمدعلی، مجید گودرزی، رضا زارع و عبدالمطلب اکبری، (1392)، ارزیابی توان اکولوژیک منطقه نمونه گردشگری سد شهید عباسپور با تأکید بر توسعه پایدار گردشگری، نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، سال سیزدهم، شماره 28، صص 153-176.
کاظمی، مهدی، (1386)، مدیریت گردشگری، تهران، انشارات سمت.
گلمحمدی، فرهود، (1388)، ضرورت ایجاد و گسترش صنایع دستی و تکنولوژی­های متوسط در توسعه گردشگری و اشتغال پایدار در روستاهای ایران، مجله کارآفرینی، شماره 68، صص 70-60.
مظفری، اصغر، صفر قائدرحمتی و امیر گندمکار، (1394)، برنامه­ریزی راهبردی توسعه مناطق گردشگری با استفاده از مدل SOAR (نمونه موردی: مجتمع پل زمانخان سامان)، دومین همایش ملی گردشگری، سرمایه­های ملی و چشم انداز آینده، اصفهان، شرکت توسعه­سازان گردشگری اصفهان.
موسوی، میر نجف، محمد ویسیان، سمیه محمدی حمیدی و مهناز اکبری، (1394)، بررسی و اولویت‌بندی توان‌ها و زیرساخت‌های توسعه گردشگری با روش‌های تصمیم‌گیری چند معیاره (مورد مطالعه: شهرستان­های استان کردستان)، گردشگری شهری، دوره 2، شماره 1، صص 17-31.
نصراللهی، زهرا و فریده موسی­بیکی ده­آبادی، (1394)، تحلیل اهمیت عملکرد گردشگری پایدار: با استناد بر عوامل زیست­محیطی، اجتماعی و اقتصادی گردشگری شهری، مجله نشریه گردشگری شهری، دوره 2، شماره 1، صص 45-59.
نوربخش، سید مرتضی و محمداکبر پورسراسکانرود، (۱۳۸۹)، نقش گردشگری شهری در توسعه اقتصادی کلان شهرها، ویژه­نامه اقتصاد گردشگری شهری، صص 21-34.
هادیانی، زهره، محسن احد نژاد، شمس­الله کاظمی و حکیمه قنبری، (1391)، برنامه‌ریزی راهبردی توسعه گردشگری با روش SWOT (نمونه موردی: شهر شیراز)، جغرافیا و برنامه­ریزی محیطی، شماره 3، صص 111-132.
ویسی، رضا و حسین نازکتبار، (1391)، آسیب­شناسی توسعه گردشگری با توجه به ملاحظات آمایش سرزمین در استان خراسان رضوی، فصلنامه جغرافیایی فضای گردشگری ، دوره 1، شماره2، صص 94-81.
Altinay, M & Kashif, H. (2005), Sustainable TourismDevelopment: a Case Study of North Cyprus. International Journal of Contemporary Hospitality Management, Vol.17, Issue.3, pp.272-280.
Boavida-Portugal, I. Rocha, J., & Ferreira, C., (2016), Exploring the Impacts of Future Tourism Development on Land Use/Cover Changes, Applied Geography, Vol. 77, pp. 82-110.
Liu, Ch., Tzeng, G., & Lee, M., (2012), Improving tourism policy implementation e the use of hybrid MCDM models, Tourism Management, Vol. 33, pp. 413- 426.
Liu, Z., (2003), Sustainable tourism development: a critique. Journal of Sustainable Tourism, 11(6), 459–475. Sharpley, R., & Telfer, D. (2002). Tourism and development—concepts and issues. Clevedon: Channel View Publications.
Swarbrooke, J., (2001), Distribution channels: ethics and sustainability. In: D. Buhalis, & E. Laws (Eds.), Tourism Distribution Channels Practice, Issues and Transformations. London: Continuum
Hom Haacke, L., (2001), Using SWOT for Project Planning Sessions, PN.3 Hughes. A. Tourism as sustainable Industry in the Rural Community of Arising, West
Stavros, J., & G. Saint., (2010), SOAR: Linking Strategy and OD to Sustainable Performance. in W.J. Rothwell, J.M. Stavros, R. Sullivan & A. Sullivan (Eds.), Practicing Organization Development: A Guide for Leading, San Francisco, CA: Jossey-Bass Change, pp. 377-394.
Erkus-Ozturk, H., & Eraydın, A., (2010), Environmental governance for sustainable tourism development: Collaborative networks and organization building in the.