استفاده از پارامترهای فیزیک‌وشیمیایی آب زیرزمینی جهت ارزیابی اثربخشی پروژه‌‌های تغذیه مصنوعی در مناطق خشک: مطالعه موردی: حوضچه تغذیه آردو، برازجان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار هیدرولوژی دانشگاه جیرفت، جیرفت، ایران

چکیده

پروژه­های تغذیه مصنوعی یکی از مهمترین استراتژی­ها برای مدیریت پایدار منابع آب زیرزمینی هستند. در سال­های گذشته پروژه­های تغذیه مصنوعی متعددی در کشور طراحی و اجرا شده است که ارزیابی عملکرد آن­ها اهمیت زیادی دارد. در این تحقیق تاثیر پروژه تغذیه مصنوعی آرد و  بر منابع آب زیرزمینی محدوه برازجان در استان بوشهر بررسی شده‌است. به این منظور پارامترهای کیفی آب چاه‌های مجاور پروژه آردو در یک دوره زمانی چهار ماهه از اوایل دی­ماه 93 تا اردیبهشت 94 به صورت مکانی و زمانی مورد بررسی قرار گرفته­اند. پارمترهایی مانند هدایت الکتریکی، دما، کاتیون­ها و آنیون­های محلول در آب اندازه­گیری و پایش شده­اند. سپس با استفاده از دیاگرام­های سری زمانی و نقشه­های هم ارزش پارامترهای کیفی، تاثیر حوضچه تغذیه مصنوعی آردو بر آبخوان دشت برازجان در زمان­های مختلف بررسی شده‌است. نتایج این تحقیق نشان دهنده الگوی تغذیه نامتقارن در اطراف حوضچه تغذیه مصنوعی است. به طوری که جبهه آب تغذیه­ای ناشی از حوضچه تغذیه مصنوعی از سمت حوضچه به طرف شمال غرب آن گسترش یافته‌است. از لحاظ زمانی نیز بیشترین میزان تغذیه در ماه­های بهمن و اسفند رخ داده‌است. با توجه به نتایج حاصله نقش حوضچه تغذیه آردو در تغذیه آب زیرزمینی در نزدیکی حوضچه و شمال­غرب آن بیش از 50 درصد است و پروژه تغذیه مصنوعی تاثیر مثبتی بر کمیت و کیفیت آب زیرزمینی دارد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Using Groundwater Physico-chemical Parameters to Evaluate the Effectiveness of Artificial Recharge Projects in Arid Regions: A Case study of Ardo Recharge Basin, Borazjan

نویسنده [English]

  • Mohammad Faryabi
Assistant professor of hydrology, University of Jiroft, Jiroft, Iran
چکیده [English]

Artificial recharge projects are one of the most important strategies for sustainable management of groundwater resources. Several projects have been designed and implemented in the country over the past years. Evaluating the performance of these projects is very important. This paper aims to investigate the effect of Ardo artificial recharge project on the groundwater resources of Borazjan plain. To this purpose, the physico-chemical parameters of the wells adjacent to the project have been investigated spatially and temporally in a four-month period from December to April, 2015. Parameters such as electrical conductivity (EC), temperature, and major cations and anions were measured and monitored in this study. The effect of the spreading of Ardo basin on the groundwater was investigated using time series diagrams and the maps of the groundwater physico-chemical parameters. The results showed an asymmetric recharge pattern around the spreading artificial basin. It was also found that the recharge front of the basin extends from the side of the basin to its northwest. From the temporal viewpoint, the highest recharge occurs in the months of February and March. According to the results, the role of the basin in recharging the groundwater tables is more than 50% near the basin and its northwest. Also, the artificial recharge project has a positive impact on the groundwater quantity and quality.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Groundwater
  • Artificial recharge
  • Physicochemical parameters
  • Ardo project
زارع، محمد، علی زینالی خاصلوئی و عزت اله رئیسی (۱۳۷۸). ارزیابی اثر کمی طرح تغذیه مصنوعی دشت امامزاده جعفر گچساران، سومین همایش انجمن زمین شناسی ایران.
شرکت سهامی آب منطقه­ای بوشهر (1390). گزارش پروژه تغذیه مصنوعی آردو (فاز طراحی). 236 ص.
قوردویی میلان، محمد و غلامحسین کرمی(۱۳۹۲). ارزیابی اثرات کمی طرح تغذیه مصنوعی خوی. هشتمین همایش انجمن زمین شناسی مهندسی و محیط زیست ایران. تهران.
کاردان مقدم، حمید، محمد‌ابراهیم بنی‌حبیب و سامان جوادی (1396). ارزیابی اثر تغذیۀ مصنوعی بر تعادل‌بخشی آبخوان با استفاده از شاخص پایداری. اکوهیدرولوژی، دوره 4، شماره 4، صص 1253-1241.
کلانتری، نصراله، محمد جواد حیدری موسی و محمد حسین رحیمی (1388). مکان‌یابی و پتانسیل‌یابی تغذیهٔ مدیریتی سفرۀ آب‌دار: بررسی موردی دشت زیدون، استان خوزستان. نشریه زمین شناسی مهندسی، دوره ۳، شماره 1، صص 614-591.
کلانتری، نصراله و حسین رحمانی (1378). تاثیر طرح تغذیه مصنوعی جاشک بر کمیت و کیفیت آب زیرزمینی دشت آبدان، استان بوشهر. سومین همایش انجمن زمین شناسی ایران. تهران.
مظفری زاده، جابر و زینب سجادی (1392). بررسی منشاء شوری آب زیرزمینی دشت برازجان، مجله مهندسی منابع آب، دوره 6، شماره 16، صص 69-78.
Abraham, M. and Mohan, S. (2015).  Effectiveness of artificial recharge structures in enhancing groundwater storage: a case study.  Indian Journal of Science and Technology, 8(20), 1-10.
Hounslow, A.W. (1995): Water Quality Data Analysis and Interpretation. CRC Press LLC, Lewis Publishers.
International Association of Hydrogeologists (2005): Strategies for Managed Aquifer Recharge (MAR) in semi-arid areas. United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization (UNESCO).
Mazore, E. (2003).Chemical and Isotopic Groundwater Hydrology. CRC Press, 352p.