بررسی عوامل انسانی مؤثر بر بیابان‌زایی در روستاهای منطقه خشک (مطالعه موردی: منطقه مرتاضیه، استان یزد)

شناسنامه علمی شماره

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای جغرافیا و برنامه­ریزی روستایی، دانشگاه تربیت مدرس

2 دانشیار جغرافیا و برنامه­ریزی شهری، دانشگاه یزد،

چکیده


                          
         
 اولین قدم در اجرای فعالیت بیابان­زدایی و ممانعت از گسترش بیابان شناخت عوامل تأثیرگذار بر این امر است. بیابان­زایی پدیده‌ای است که از عوامل متعددی اعم از طبیعی، اجتماعی، اقتصادی تأثیر می‌گیرد و متقابلاً بر این موارد تأثیر می‌گذارد که در پژوهش حاضر به شناخت عوامل انسانی (اجتماعی، اقتصادی) مؤثر بر بیابان­زایی در دشت مرتاضیه (9/126 کیلومتر مربع) واقع در استان یزد، شهرستان تفت پرداخته شده است. جامعه آماری این مطالعه شامل کلیه ساکنین آبادی­های بهره­بردار از این دشت (شامل 1217 نفر ساکن در 4 آبادی کهدوئیه، دیزران، شریف آباد اردان و اردان) می‌باشد که از این تعداد 100 نفر نمونه براساس آزمون کرونباخ آلفا و با استفاده از روش نمونه­گیری طبقه­ای تناسبی انتخاب گردید. به­ منظور جمع­آوری اطلاعات مورد نیاز پرسشنامه­ای با 22 سؤال در زمینه عوامل انسانی تأثیرگذار بر بیابان‌زایی تدوین شد که پس از تکمیل، نتایج آن در نرم افزار SPSS تجریه و تحلیل شد. با استفاده از روش تحلیل عاملی 22 عامل مورد بررسی، در 7 عامل اصلی خلاصه گردید که در مجموع این 7 عامل 3/76 درصد واریانس مربوط به متغیرهای انسانی مؤثر بر بیابان­زایی در دشت مرتاضیه را تبیین نموده و عبارتند از: مدیریت منابع طبیعی، تأمین سوخت، کاهش رونق کشاورزی، توسعه شهری، روش­های آبیاری و آب­رسانی ، سطح دانش فنی و مهارت کشاورزان. 
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

An Investigating of HumanActivities Affecting the Desertification in Arid Rural Areas: A Case Study of Mortazeye Desert, Yazd Province

نویسندگان [English]

  • ZAHRA GOLSHIRIASFAHANI 1
  • MOHAMADHOSSIN SARAI 2
چکیده [English]

The First step in performing  de-desertification and preventing desertification must be based on the recognition of phenomena that cause desertification. Desertification is a phenomenon affected by many factors such as natural, social, economic ones and reciprocally affecting these factors. This research was conducted to investigate the human factors (social, economic) that affect desertification in Mortazeye desert located in Taft Township, Yazd Province. The population consisted of all the inhabitants of the villages that benefit from this region (Kahdoeye, Disran, Sharif Abad and Erdan; N=1217). A sample of 100 was selected based on Cronbachs' alpha through a proportionate stratified sampling technique. The questionnaire consisted of 22 questions developed to collect data. The data were analyzed by SPSS. 22 factors summarized to seven main factors by applying Factor Analysis Technique. These seven factors (natural resource management, agricultural slump, fuel provision, urban development, irrigation methods, level of farmers' technical knowledge and skill) totally accounted for 76.3 percent of variations of human factors that have an effect on desertification in Mortazeye desert.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Desertification
  • Human activities
  • Factor analysis
  • Mortazeye desert
  • Rural area