2024-03-28T18:06:37Z
https://grd.yazd.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=328
کاوش های جغرافیایی مناطق بیابانی
2345-332X
2345-332X
1399
8
1
بررسی مورفولوژی تپه های ماسه ای و انطباق آن با داده های باد در منطقه ریگ زرین
محمد
شریفی پیچون
کمال
امیدوار
زینب
میری
هدف از این پژوهش، بررسی مورفولوژی تپههای ماسهای واقع در ریگ زرین در شمال شرق شهر یزد و انطباق آن با دادههای باد منطقه است. برای انجام این پژوهش، پس از ترسیم نقشه انواع اشکال تپههای ماسهای، مورفولوژی آنها با جهت باد غالب ایستگاههای پیرامون ریگ تطبیق داده شد. نتایج نشان داد که تپههای ریگ زرین، مورفولوژی متنوعی داشته و بیشتر انواع تپهها شامل تپههای ساده، سیف، برخان، هرم، تپههای مرکب و پیچیده را شامل میشود. تنوع و پیچیدگی این تپهها نشاندهنده تغییرپذیری شدید بادها به شکل فصلی، سالانه و دورهای است و با دادههای باد هیچکدام از ایستگاههای پیرامون ریگ مطابقت ندارد. درواقع، به دلیل اختلاف ارتفاع کویرهای ایران مرکزی با مناطق کوهستانی بالادست، مناطق کویری ایران اغلب بهعنوان مراکز کمفشار حرارتی در سطح زمین عمل میکنند. تجمع حجم زیادی از ماسه در بخش جنوب شرقی ریگ و شکلگیری تپههای ستارهای مرتفع در آن نشاندهنده دخالت بادهای غالب شمال غربی در فصل گرم، بادهای فرعی جنوبشرقی منطقه و همافزایی نیروی باد همگرای محلی است.
ریگ زرین
مورفولوژی
برخان
باد
تپه ماسه ای
2020
08
22
1
27
https://grd.yazd.ac.ir/article_1924_8d1646b1a9c4f133864681e4ae342ba4.pdf
کاوش های جغرافیایی مناطق بیابانی
2345-332X
2345-332X
1399
8
1
تبیین مدل مفهومی شاخصهای محیطی مؤثر بر حضور پذیری و طراحی آن در فضای شهری اقلیم گرم و خشک؛ مطالعه موردی: خیابان حکیم شهر اصفهان
کیومرث
حبیبی
مصطفی
بهزادفر
مهدی
سعیدی
فائزه
ترابی نژاد
شرایط آب و هوایی حاکم بر فضاهای شهری مناطق گرم و خشک همواره ایجاب میکند که در فرایندهای برنامهریزی و طراحی شهری متناسب با شرایط مذکور ساماندهی شوند تا کیفیت حضور پذیری آنها در حد مطلوب واقع شود. این در حالی است که اکثر مطالعات صورت گرفته تاکنون و رویههای اجرایی دستگاههای ذیربط برای ارتقاء حضور پذیری فضاهای مذکور، متناسب با مدل مفهومی کارآمد نیست و در مقایسه با مناطق دیگر از حضور پذیری و سرزندگی مطلوبی برخوردار نیستند. بر این اساس پژوهش حاضر در پی تبیین ابعاد و شاخصهای مؤثر بر ارتقاء حضور پذیری فضاهای شهری در نواحی گرم و خشک میباشد و هدف آن، ارائه چارچوب مدل مفهومی ارتقاء حضور پذیری و طراحی آن برای نمونه مطالعاتی (خیابان حکیم) است. پژوهش پیش رو به لحاظ هدف بنیادی-کاربردی است و روش آن بر مبنای رویکرد آمیخته (کمی-کیفی) میباشد. تبیین شاخصهای محیطی مؤثر بر حضور پذیری و تعیین اهمیت آنها بر مبنای تکنیک دلفی و آنتروپی شانون انجامشده و برای سنجش وضع موجود مورد مطالعاتی، از آزمون تی تک نمونهای استفادهشده است. یافتههای پژوهش، حاکی از آن است که ابعاد زیستبوم، کارکرد، اجتماع، ریخت، فضا، ادراک و منظر به ترتیب جزء ابعاد مهم و تأثیرگذار در حضور پذیری فضاهای شهری مناطق گرم و خشک میباشند که مجموعاً دربردارنده 31 شاخص گوناگون هستند. سنجش وضع موجود خیابان حکیم شهر اصفهان متناسب با ابعاد مذکور و شاخصهای آن صورت گرفته و درنهایت بر مبنای این سنجش، چارچوب طراحی شهری و سازمان عملکردی- فضایی برای محدوده مطالعاتی ارائهشده است تا در سکانسهای سهگانه تعریفشده برای خیابان حکیم، حضور پذیری ارتقاء یابد.
مدل مفهومی
حضور پذیری
اقلیم گرم و خشک
خیابان حکیم
2020
08
22
29
53
https://grd.yazd.ac.ir/article_1925_5f9523719798386e5eb11600a1245adc.pdf
کاوش های جغرافیایی مناطق بیابانی
2345-332X
2345-332X
1399
8
1
قابلیت برآورد رطوبت خاک با استفاده از اینرسی حرارتی و دادههای ماهوارهای مودیس (مطالعه موردی: منطقه مرتاضیه)
مهدی
ابوطالبی نصر آبادی
محمد حسین
مختاری
محمد علی
حکیم زاده
صلاح
شاه مرادی
رطوبت خاک، بسیاری از فرایندها را در سیستم آب و هوایی کنترل نموده و یک متغیر بسیار مهم در این سیستم بهحساب میآید. همچنین رطوبت خاک یکی از پارامترهای بنیادی محیطزیست است که بر زندگی گیاهی، جانوری و میکروارگانیسمها مستقیماً تأثیرگذار بوده و نقش عمدهای در تبادلات انرژی بین هوا و خاک ایفا میکند. هدف از انجام این تحقیق امکان برآورد تغییرات رطوبت سطحی خاک با استفاده از داده های حرارتی سنجنده های ماهواره ای چند زمانه مودیس (داده های صبح و عصر سنجنده دو ماهواره ترا و آکوا) و با محاسبه اینرسی حرارت ظاهری می باشد. در این پژوهش از تصاویر مودیس در دو بازه زمانی مختلف، یکی در بازه 19/11/1397 تا 25/11/1397 و بازه دیگری در فصل تابستان یعنی 13/05/1397 تا 18/05/1397 در منطقه مرتاضیه استان یزد استفادهشده است. همچنین از شاخص رطوبتی دما- پوشش گیاهی که بیشترین استفاده را در تحقیقات گذشته در بررسی رطوبت خاک داشته،برای ارزیابی دقت استفادهشده است. نتایج این تحقیق، دقت مناسب دادههای ماهوارهای در برآورد شاخص رطوبتی حاصل از اینرسی حرارت ظاهری را نشان داد. همچنین بین شاخص خشکی دما- پوشش گیاهی و اینرسی حرارت ظاهری در روزهای مشخص، رابطه خطی برقرار شد و مقدار خطا در روز 16/05/1397 به میزان 15/0= RMSE و 86/0=R2 و در روز 20/11/1397 میزان 18/0= RMSE و 76/0=R2 بوده است. نتایج همچنین بیانگر آن است که بین اینرسی حرارت ظاهری و تغییرات رطوبت سطحی خاک رابطه خطی و مستقیمی وجود دارد.
دمای سطح زمین (LST)
شاخص پوشش گیاهی تفاضلی نرمال شده (NDVI)
رطوبت خاک
اینرسی حرارت ظاهری
منطقه مرتاضیه
2020
08
22
55
80
https://grd.yazd.ac.ir/article_1926_93d8b2bd03c892722ae336fda37ed92c.pdf
کاوش های جغرافیایی مناطق بیابانی
2345-332X
2345-332X
1399
8
1
تحلیل اثرات اسکان غیررسمی بر پایداری محلات شهری؛ مورد مطالعه محله فرودگاه شهر یزد
علی
حسینی
پژمان
رضایی
علی
مومنی
سکونتگاههای غیررسمی بهعنوان یک چالش مهم اجتماعی، اقتصادی، کالبدی و مدیریتی، بسیاری از شهرهای جهان بهویژه شهرهای بزرگ کشورهای درحالتوسعه از جمله ایران را درگیر کرده است. تقریباً تمام مادرشهرها و شهرهای بزرگ در ایران با این پدیده و پیامدهای منفی آن روبرو هستند. براین اساس، هدف این تحقیق بررسی وضعیت اسکان غیررسمی در ابعاد چهارگانه اجتماعی، اقتصادی، کالبدی و مدیریتی در محله فرودگاه شهر یزد میباشد. این تحقیق از لحاظ هدف، کاربردی و از نظر روش، توصیفی- تحلیلی است. جامعه آماری این تحقیق شامل تمام خانوارهای ساکن محله فرودگاه شهر یزد و حجم کل نمونه جهت گردآوری دادهها 313 مورد است. نتایج تحقیق نشان میدهد که نیمی از پاسخدهندگان، کمتر از دو دهه است که در محله فرودگاه اسکان یافتهاند؛ از اینرو این محدوده، محله مهاجرنشینی با ریشه روستایی محسوب میشود. وضعیت ابعاد پایداری در این محله نشان از آن دارد که در بعد اجتماعی، پایداری در حد متوسط (7/50)، در بعد اقتصادی، ناپایدار (5/38)، در بعد کالبدی، متوسط (1/53) و در بعد مدیریتی نیز وضعیت متوسط (3/48) دارد. پایداری مجموع ابعاد فوق نیز با امتیاز 7/47 در سطح متوسط ارزیابی شده است. نتایج مدلسازی معادلات ساختاری نیز به وضعیت نامناسب ابعاد چهارگانه پایداری اشاره دارد. باتوجه به تحلیلهای انجامشده میبایست اقدامات توانمندسازی مجدد در راستای بهبود شرایط افراد در این محله انجام شود. ازاینرو لازم است زیرساختهای کالبدی، تعامل و همبستگی محلهای، شرایط گروههای سنی و خواست آنها، مدیریت یکپارچه و مشارکت شهروندان بهصورت جدی در برنامهریزیهای ارتقاء و توانمندسازی لحاظ گردد.
اسکان غیررسمی
پایداری محلهای
مهاجرت
شهر یزد
2020
08
22
81
111
https://grd.yazd.ac.ir/article_1927_db4b56ff658a2da66ef1daf09b6774bf.pdf
کاوش های جغرافیایی مناطق بیابانی
2345-332X
2345-332X
1399
8
1
شناسایی پیشرانهای کلیدی مؤثر در گردشگری پایدار و تدوین مطلوب-ترین سناریو (مورد پژوهی: شهر تاریخی میبد)
محمد حسین
سرایی
یحیی
علیزاده شورکی
محمدرضا
رضایی
گردشگری از ابزارهای مهم توسعه در جهان معاصر است. بهگونهای که بسیاری از کشورهای جهان در سیاستها و برنامهریزیهای خود، توجه ویژهای به گردشگری بهعنوان ابزاری مؤثر برای ادامه روند توسعه سیاسی، فرهنگی و اقتصادی دارند. آیندهپژوهی بهعنوان رویکردی نوین در شناخت تحولات آینده مطرح است که در ترسیم آینده گردشگری پایدار نیز میتواند سهم بسزایی داشته باشد. پژوهش حاضر ازلحاظ هدف، کاربردی، ازنظر روش، ترکیبی از روشهای کتابخانهای و پیمایشی و ازنظر ماهیت بر اساس روشهای جدید علم آیندهپژوهی، تحلیلی و اکتشافی است که با بهکارگیری ترکیبی از مدلهای کمی و کیفی، قصد دارد به شناسایی عوامل اصلی و ترسیم آیندههای محتمل و مطلوب در گردشگری پایدار شهر میبد پرداخته و با ارائه سناریوهای ممکن توسعه آتی گردشگری شهر میبد، بر اساس دو شاخص احتمال و مطلوبیت، این سناریوها را اولویتبندی نماید. این پژوهش در سه مرحله شامل تعیین شاخصهای کلیدی از طریق روش دلفی، شناسایی پیشرانهای حیاتی از طریق نرمافزار میک مک و بر پایه روش تحلیل اثرات متقاطع و تدوین سناریوهای مختلف انجامگرفته است. جامعه آماری تحقیق، شامل تعدادی از متخصصان جغرافیا و برنامهریزی شهری و منطقهای، گردشگری و کارشناسان خبره اجرایی استان و شهرستان یزد، بوده است. نتایج پژوهش بیانگر آن است که از میان 14 عامل کلیدی، 5 پیشران حیاتی (جاذبه، تاریخ، اقتصاد، مدیریت و برنامهریزی) بهعنوان عوامل و پیشرانهای کلیدی توسعه صنعت گردشگری شهر میبد محسوب میشود که بر این مبنا پیشرانهای حیاتی در 3 حالت با سه وضعیت تدوینشده و 82 درصد وضعیتها نشان از مطلوبیت گردشگری ایدار داشتند. درنتیجه مطلوبترین سناریوی پیشنهادشده، سناریوی میبد طلایی بوده که مبتنی بر ایجاد مکانات رفاهی و تنوع جاذبههای گردشگری همراه با مدیریت و برنامهریزی مناسب میباشد.
گردشگری پایدار
آیندهپژوهی
سناریو نگاری
عدم قطعیت
شهر میبد
2020
08
22
113
131
https://grd.yazd.ac.ir/article_1928_01dc48affa14aaa1db2248a168df239a.pdf
کاوش های جغرافیایی مناطق بیابانی
2345-332X
2345-332X
1399
8
1
تحلیلی بر رهیافتهای سنجش انتشار گازهای گلخانهای در نواحی شهری (مطالعه موردی: کلانشهر تهران)
صدیقه
لطفی
علی
محمدنژاد
تغییرات آبوهوایی نتیجه فعالیتهای انسانی مثل مصرف سوختهای فسیلی و تغییرات کاربری زمین است. درحالیکه شهرها تنها 2 درصد مساحت کره زمین را اشغال میکنند، مسئول انتشار 71 تا 76 درصد دیاکسید کربن جهانی هستند. ازآنجاکه الگوی تولید و مصرف اقتصاد ایران برمبنای سوختهای فسیلی است، تمرکز جمعیت و فعالیت در کلانشهرها موجب افزایش مصرف این سوختها و انتشار متمرکز گازهای گلخانهای شده است. هدف پژوهش حاضر، تحلیل و مقایسه رهیافتهای تولید- مبنا و مصرف- مبنا در سنجش انتشار گازهای گلخانهای نواحی شهری و سپس اجرای آنها در کلانشهر تهران است. روش تحقیق، توصیفی- تحلیلی میباشد و دادهها از طریق مطالعات کتابخانهای گردآوریشدهاند. برای سنجش میزان انتشار گازهای گلخانهای از راهنمای هیئت بین دولتی تغییرات آبوهوا 1995 استفادهشده است. جامعه آماری پژوهش، کلانشهر تهران و میزان مصرف انواع سوختهای فسیلی آن در یک بازه زمانی 11 ساله (1384 تا 1395) است. کلانشهر تهران به دلیل الگوی تولید، توزیع و مصرف بر مبنای سوختهای فسیلی و سبک زندگی مرتبط، سرانه بالایی در انتشار گازهای گلخانهای دارد که آن را به بزرگترین کانون انتشار این گازها بدل کرده است. نتایج محاسبات با خطمشی پنل بین دولتی درباره تغییرات آبوهوا (رهیافت تولید- مبنا) نشاندهنده افزایش سرانه انتشار دیاکسید کربن کلانشهر تهران در یک بازه زمانی 10 ساله است (سرانه 94/4 و 09/5 تن به ازای هر شهروند در سالهای 1385 و 1395). همچنین با استفاده از رهیافت مصرف- مبنا، سرانه رد پای کربن هر شهروند تهرانی 77/7 تن در سال به دست آمد. درنهایت، سرانه انتشار دیاکسید کربن کلانشهر تهران با برخی از کلانشهرهای دنیا مقایسه شد که نتایج نشان میدهد که سرانه انتشار دیاکسید کربن تهران بالاتر از کلانشهرهای بزرگ و پرجمعیتی چون ریودوژانیرو، سئول، بانکوک، بوینس آیرس، هنگ کنگ و لندن است. [1]. Intergovernmental Panel on Climate Change ( IPCC 1995 guidelines)
رهیافت تولید- مبنا
رهیافت مصرف- مبنا
کلانشهر تهران
گازهای گلخانهای
2020
08
22
133
166
https://grd.yazd.ac.ir/article_1929_06853d9c22b523acc7d258550937269e.pdf
کاوش های جغرافیایی مناطق بیابانی
2345-332X
2345-332X
1399
8
1
شناسایی گردوغبار و تحلیل آن بر روی تصاویر ماهوارهای مودیس (مطالعه موردی: شهرستان زابل)
سعیده
حسین آبادی
مصطفی
یعقوب زاده
مهدیه
فروزان مهر
آلودگی هوا در شهرها یکی از مشکلات جدی زیستمحیطی است. در کشور ایران چند سالی است که این پدیده دامنگیر مناطق وسیعی شده است و شهرستان زابل به دلیل شرایط خاص ژئومورفولوژی و اقلیمی از کانونهای اصلی این پدیده است. در تحقیق حاضر، شهرستان زابل به دلیل وجود پدیده گردوغبار فراوان در آن بهعنوان منطقه مطالعاتی انتخاب گردیده است. با توجه به اینکه این منطقه در ماههای تابستان خصوصاً تیر و مرداد دارای حداکثر میزان گردوغبار است، روزهای 21 مردادماه 1396 و 14 تیرماه، 4 و 21 مردادماه سال 1397 بهعنوان چهار رویداد پر گردوغبار موردبررسی قرار گرفتند. در این خصوص از تصاویر ماهوارهای سنجنده مودیس استفاده شد و پس از اعمال دو شاخص گردوغبار آکرمن و TDI روی این تصاویر، مقایسه ای بین نتایج آنها با یکدیگر و همچنین با نتایج شاخص پوشش گیاهی (NDVI) انجام گرفت. یافته های تحقیق نشان داد که در هر چهار رویداد موردبررسی، بهترین کارایی مربوط به شاخص TDI بوده و این شاخص نتایج بهتر و قابلقبولتری را در منطقه موردمطالعه با توجه به میزان واقعی گردوغبار ارائه داده است. همچنین نتایج ارزیابی صحت تصاویر نشان داد که شاخص TDI با دقت قابل قبولی به شناسایی گردوغبار در منطقه پرداخته است. به گونه ای که در هر چهار رویداد موردبررسی ریزگردهای با شدت بالا بیشتر در قسمتهای شرقی و جنوب شرقی منطقه مطالعاتی وجود داشته است و نقشه NDVI نیز، نشان از رابطه مستقیم پوشش گیاهی منطقه با پدیده گردوغبار و ضعف پوشش گیاهی در نواحی دارای شدت بالای گردوغبار دارد.
شاخص آکرمن
شهرستان زابل
گردوغبار
مودیس
NDVI
2020
08
22
167
186
https://grd.yazd.ac.ir/article_1930_2ed027c590965ef4d8f221eaf6c4bbf2.pdf
کاوش های جغرافیایی مناطق بیابانی
2345-332X
2345-332X
1399
8
1
تحلیل رابطه بین قابلیت پیاده روی و پایداری اجتماعی موردمطالعه: شهر سبزوار
سعید
حسین آبادی
محمدرضا
پور محمدی
میرستار
صدر موسوی
امروزه یکی از دغدغههای برنامهریزان شهری، رسیدن به پایداری شهری و از آن جمله پایداری اجتماعی است. از نظر نوشهرگرایان، یکی از مهمترین عوامل کالبدی- فضایی مؤثر بر پایداری اجتماعی، قابلیت پیادهروی میباشد که بیانگر پتانسیل محیط مصنوع در تسهیل پیادهروی است. از نظر پیروان این رویکرد شهرسازی، قابلیت پیادهروی میتواند به ایجاد جامعهای سالم و پایدار کمک کند. با توجه به اهمیت بحث، در این نوشتار، تلاش شده که با انجام یک پژوهش پیمایشی، رابطه بین قابلیت پیادهروی و مؤلفههای پایداری اجتماعی در شهر سبزوار موردبررسی و تحلیل قرار گیرد. حجم نمونه 400 نفر تعیینشده و سهم هر محله از حجم نمونه بهتناسب سهم جمعیتی آن در کل شهر محاسبهشده است. روش نمونهگیری در این تحقیق، بهصورت تصادفی ساده بوده و جهت تحلیل، از آزمون همبستگی پیرسون استفادهشده است. نتایج تحقیق نشاندهنده رابطه مثبت قابلیت پیادهروی با متغیرهای تعلق مکانی، رضایت سکونتی و عدالت در دسترسی به خدمات است؛ اما این متغیر با دو بعد دیگر پایداری اجتماعی یعنی احساس امنیت و سرمایه اجتماعی رابطه معنادار ندارد. درمجموع، یافتههای پژوهش، رابطه معنادار بین قابلیت پیادهروی و پایداری اجتماعی را تائید میکند؛ بنابراین میتوان گفت، افزایش قابلیت پیادهروی محلات شهری میتواند به پایداری اجتماعی کمک کند.
توسعه پایدار
پایداری اجتماعی
قابلیت پیادهروی
شهر سبزوار
2020
08
22
187
214
https://grd.yazd.ac.ir/article_1931_3273e0670951e2f8887dc6d1c72eb9d1.pdf
کاوش های جغرافیایی مناطق بیابانی
2345-332X
2345-332X
1399
8
1
بررسی اثرات تابش خورشید بر سطوح گنبد مساجد مناطق بیابانی
توحید
شیری
کورش
مؤمنی
ساختن بناهای مذهبی در گذشته با در نظر گرفتن آسایش و راحتی کالبد بنا در برابر شرایط اقلیمی سخت منطقه، مورد توجه معماران بوده است. ساختار مساجد به عنوان یکی از بناهای مذهبی کشورمان، در اکثر نقاط اقلیمی مخصوصاً مناطق بیابانی با سقفهای گنبدی گوناگون بوده است. این پژوهش به دنبال بررسی عملکرد انواع گنبدهای مساجد مناطق بیابانی به لحاظ فرم و ابعاد در میزان جذب تابش خورشید است. بدین منظور دادههای آب و هوائی (دمای خشک و مرطوب، تابش و وضعیت تابش) از ایستگاههای هواشناسی شهرهای اصفهان و یزد طی دورهی آماری پانزده ساله (1370-1385) استخراج شدند و همچنین نقشه گنبد مساجد از طریق اسناد کتابخانهای رشته معماری دریافت شده است. در این راستا پنج نمونه از گنبد مساجد مناطق بیابانی ( مسجد امام اصفهان، میر چخماق، شیخ لطفالله، سارو تقی و مسجد علی) انتخاب گردیده و سپس گنبدها طبق ابعاد دقیق در نرمافزار رویت 2017 مدلسازی شده است تا میزان جذب تابش خورشید بر سطوح گنبدها در گرمترین روز سال در سه بازهی زمانی ساعات 14، 16و 18 برای مناطق بیابانی با استفاده از انرژی پلاس تحت موتور ردینس بدست آید. نتایج نشان داد میزان جذب تابش خورشید بر سطوح گنبدی به فرم و ابعاد آن بستگی دارد. در ساعت 14 گنبدهای با خیز بلند تقریبا 58% و گنبدهای با خیز کم 75% ، در ساعت 16 گنبدهای با خیز کم 68% و گنبدهای با خیز بلند 51% و در ساعت 18 گنبد با خیز بلند 49% و گنبد با خیز کم 46% از سطوح خود را در معرض تابش قرار میدهند. عملکرد گنبدهای خیز بلند مساجد، در گرمترین موقع روز نسبت به گنبدهای خیز کم بسیار بهینهتر میباشند زیرا گنبدهای خیز بلند در این ساعات سایهاندازی بیشتری ایجاد مینمایند.
تابش خورشید
گنبد مساجد
نرم افزار رویت
ردینس
مناطق بیابانی
2020
08
22
215
242
https://grd.yazd.ac.ir/article_1932_42ed49161abd008b451bb7d3b217c7bb.pdf
کاوش های جغرافیایی مناطق بیابانی
2345-332X
2345-332X
1399
8
1
ارزیابی زیست پذیری شهرهای کوچک از دیدگاه شهروندان مطالعه موردی شهر کاشمر
سیدامیرمحمد
علوی زاده
سمانه
کیومرث
الهام
ابراهیمی
با وقوع رشد سریع شهرنشینی و افزایش مشکلات ناشی از آن، ضرورت تلاشی همهجانبه برای نجات شهر و سالمسازی آن بیشازپیش احساس میشود. در پاسخ به بحرانهای موجود در شهرها، نظریهها و رویکردهای مختلفی برای خروج از این مشکلات مطرحشده که یکی از این نظریهها رویکرد شهر زیست پذیر است. هدف از پژوهش حاضر بررسی و ارزیابی زیست پذیری شهر کاشمر از دیدگاه شهروندان است. روش تحقیق، توصیفی- تحلیلی و شیوه گردآوری دادهها، کتابخانهای و پیمایشی میباشد. جامعه آماری تحقیق را شهروندان شهر کاشمر تشکیل میدهند و بر مبنای روش کوکران، 384 نفر بهعنوان نمونه انتخابشدهاند. روایی پرسشنامه تحقیق، بر مبنای نظر اساتید و کارشناسان حوزه مدیریت شهری بررسی و پایایی آن با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ در حد مطلوب (831/0) تشخیص داده شد. نتایج پژوهش بیانگر آن است که رابطه معناداری بین ویژگیهای فردی (سن و جنس) و شاخصهای زیست پذیری در این شهر وجود ندارد ولی ارتباط بین شاخصهای زیست پذیری با سه متغیر دیگر (تحصیلات، شغل و وضعیت سکونت) در حد معنیدار است. مقایسه میانگین رتبهها با استفاده از آزمون فریدمن نشان میدهد که بالاترین میانگین رتبه، به بعد اقتصادی اختصاص دارد و بدین معناست که شهر کاشمر در بعد اقتصادی از زیست پذیری بالاتری نسبت به سایر ابعاد اجتماعی و زیستمحیطی برخوردار است. جهت رتبهبندی متغیرها در هریک از ابعاد، متغیر فرصتهای شغلی موجود در بعد اقتصادی، متغیرهای حس هویت و تعلق مکانی در بعد اجتماعی و متغیر رضایتمندی از فضاهای عمومی در بعد زیستمحیطی، بالاترین میانگین رتبه را به خود اختصاص دادهاند.
زیست پذیری
جامعه شهری
شهر زیست پذیر
کاشمر
2020
08
22
243
267
https://grd.yazd.ac.ir/article_1933_e49839dd9072550f54d75e5157754169.pdf
کاوش های جغرافیایی مناطق بیابانی
2345-332X
2345-332X
1399
8
1
تحلیل الگوی توسعه فیزیکی شهرهای نواحی بیابانی با رویکرد آینده نگاری (مطالعه موردی: شهر یزد)
محمد
رسولی
مینا
شیرمحمدی
شهرنشینی شتابان شهرها و ظرفیت محدود آنها، توجه به سناریو نگاری را در قالب توسعه فیزیکی شهر بیشازپیش ضروری ساخته است. در این راستا تحقیق حاضر با هدف تبیین الگوی توسعه فیزیکی شهر یزد با رویکرد آیندهنگاری در تلاش است که روند توسعه شهر را در مسیر صحیحی هدایت کند. نوع تحقیق حاضر ازنظر هدف کاربردی و ازنظر گردآوری دادهها، توصیفی- تحلیلی بوده است. در این پژوهش بهمنظور بررسی چگونگی رشد و توسعه فیزیکی شهر یزد از مدل هلدرن و برای بررسی وضعیتهای محتمل توسعه در آینده از رویکرد آیندهنگاری استفادهشده است. بدین منظور از نرمافزار میک مک برای بررسی عملکرد شاخصها و برای بیان وضعیتهای محتمل توسعه فیزیکی شهر یزد در افق 1410 اقدام به تحلیل عوامل کلیدی در محیط سناریو ویزارد شده است. نتایج تحقیقات بر اساس محاسبات مدل هلدرن نشان میدهد که حدود 83/39 درصد رشد شهر یزد در فاصلۀ سالهای 1355 تا 1395 بر اثر رشد افقی و حدود 16/60 درصد مابقی توسعۀ شهر ناشی از رشد جمعیت شهر بوده است. عوامل کلیدی در محیط سناریو ویزارد بیانگر سه نوع سناریو (سناریو قوی:4 سناریو، سناریو ضعیف: 1580 سناریو و سناریو محتمل: 16 سناریو) بوده است. سناریوهای محتمل با 128 حالت دارای سه وضعیت (مطلوب، ایستا و بحرانی) بودهاند که وضعیت مطلوب با 10 سناریو، محتملترین سناریوی پیشروی آینده توسعه فیزیکی شهر یزد تشخیص دادهشده است.
آینده نگاری
توسعه فیزیکی
سناریو
یزد
2020
08
22
269
299
https://grd.yazd.ac.ir/article_1934_8046b3b69379cfdea8461f7c11e5d435.pdf
کاوش های جغرافیایی مناطق بیابانی
2345-332X
2345-332X
1399
8
1
بررسی نقش پروژههای بهسازی بافت باارزش در توسعه کالبدی روستاهای استان یزد
بهنام
متوسلی
علیرضا
میرجلیلی
هدف از این تحقیق بررسی تأثیرات پروژههای بهسازی بافت باارزش بهعنوان مهمترین ابزار، جهت مداخلات برنامهریزیشده و متمرکز دولتی در توسعه کالبدی و محیطی روستاهای اسلامیه، فهرج، عقدا، شمسی و خرانق از توابع استان یزد میباشد. پژوهش حاضر از لحاظ هدف، کاربردی و روش آن بهصورت توصیفی و پیمایشی میباشد. جمعآوری اطلاعات به دو شیوه کتابخانهای (مقاله، کتاب، مجله، وبسایتهای اینترنتی و...) و پیمایشی (پرسشنامه، مصاحبه و مشاهده) صورت گرفته است. نمونه آماری در این تحقیق 75 نفر از کارشناسان و متخصصان عمران، معماری، شهرسازی و برنامهریزی روستایی میباشند که با پروژههای بهسازی بافت باارزش روستایی و جزئیات اجرایی آنها آشنا بودهاند. تجزیهوتحلیل دادهها با نرمافزار SPSS و آزمون T تک نمونهای انجامشده است. یافتههای پژوهش نشان میدهد که اجرای پروژههای بهسازی بافتهای باارزش بر مؤلفههای احیا، مرمت و جلوه بخشی به عناصر کالبدی درون بافت (گره، لبه، نشانه، مرکز و راه)، ساماندهی و روانسازی عناصر ارتباطدهنده و دسترسیهای محلهای، ﺳﺎﻣﺎﻧﺪﻫﯽ و هویت بخشی به ﻫﺴﺘﻪ ﮐﻬﻦ و واﺟﺪ ارزش روﺳﺘﺎ، ایجاد و تجهیز تأسیسات و کانالهای هدایت و جمعآوری آبهای سطحی، ارتقای کیفیت جدارهها و کف در سلسلهمراتب معابر (رنگ، بافت، ترکیب و نوع مصالح)، استفاده از مصالح بوم آورد منطقه در بهسازی بافت و ارائه الگوهای بومی و ﺧﻠﻖ ﻓﻀﺎﻫﺎی ﻣﺘﻨﻮع در ﺑﺎﻓﺖ و ﻣﻌﺎﺑﺮ درون روستایی (پله، سکو، تجهیزات روشنایی و...) تا سطح معناداری 01/0 تأثیر داشته است و باعث بهبود و ارتقای وضع موجود شده است. همچنین تأثیر اجرای پروژهها بر مؤلفههای استفاده بهینه از کاربریهای متروکه، تبدیل آنها به کاربری همسنخ فعال و استفاده از شاخصهای مدیریت بحران در اجرای الگوهای بهسازی تا سطح 05/0 معنادار بوده است.
روستا
بافت باارزش
طرح بهسازی
توسعه کالبدی
استان یزد
2020
08
22
301
328
https://grd.yazd.ac.ir/article_1935_847229e5bd69ae1c5d6ddc8ac068851e.pdf